“Duurzaamheid en tewerkstelling gaan hand in hand.”
Het Kempense metaalbedrijf VDL KTI maakte lange tijd uitsluitend industriële installaties voor de olie- en gassector. Maar sinds enkele jaren trekt de onderneming steeds meer de ecologische kaart. Zo worden er vandaag wasinstallaties (zogenaamde scrubbers) gemaakt, waarmee de uitlaatgassen van grote schepen kunnen gezuiverd worden. Dergelijke scrubbers kennen veel succes, want sinds 1 januari 2020 gelden wereldwijd strengere uitstootnormen voor de scheepvaart.
Daarmee is VDL KTI – dat deel uitmaakt van de Nederlandse VDL-groep – een mooi voorbeeld van een metaalbedrijf dat (deels) de omslag maakt naar meer duurzame industriële activiteiten. In plaats van eenzijdig te blijven focussen op de sector van fossiele brandstoffen, draagt de onderneming vandaag bij tot minder vervuilende schepen. We spreken erover met Hans Vaneerdewegh (ABVV-Metaal secretaris in de Kempen) en Jacques Kerkhof (Federaal secretaris BTB en bevoegd voor de maritieme sectoren).
Scrubbers en waterstof
Hans is alleszins tevreden met de richting die VDL KTI uitgaat: ‘Het is heel belangrijk dat onze metaalbedrijven kiezen voor meer duurzaamheid. Wie dat niet doet, zal het op termijn steeds moelijker krijgen. Het is geen toeval dat VDL KTI vandaag scrubbers produceert, want de voorbije jaren viel de vraag vanuit de oliesector en de petrochemie terug. Er moesten dus nieuwe activiteiten ontwikkeld worden. Dat de onderneming nu bijdraagt aan een minder vervuilende scheepvaart, sluit perfect aan op de klimaat- en milieu-uitdagingen waarmee wij vandaag geconfronteerd worden. Dergelijke activiteiten zullen de komende jaren dus nog aan belang winnen.’
De scrubbers van VDL KTI zorgen er concreet voor dat er minder zwavel in de lucht wordt uitgestoten. De zwavel wordt gefilterd en stroomt – vermengd met water – naar de zee, waar het op natuurlijke wijze wordt afgebroken. Het gevolg is minder luchtvervuiling. Volgens Jacques zijn dergelijke technieken zeker interessant, maar hij nuanceert ook: ‘Die scrubbers moet je eerder zien als een tussenoplossing. Een scheepsmotor is voorzien om vele jaren mee te gaan. Je kan die dus niet zomaar vervangen, dat zou zeer duur zijn. De scrubber wordt in de schouw van het schip geplaatst en op die manier wordt de uitstoot gefilterd. Veel van onze rederijen zetten daar vandaag sterk op in. Het is een tussentijdse en betaalbare oplossing totdat de échte vergroening van de scheepvaart eraan komt.’
Hoe die vergroening van de scheepvaart eruit moet zien, daarover heeft Jacques ook een duidelijke mening: ‘Onze grote Belgische rederijen – denk aan Alert, Exmar, Euronav en CMB – zetten vandaag al sterk in op duurzaamheid. Vooral CMB is een echte koploper. Zij hebben de ‘Hydroville’ ontworpen, het eerste erkende passagiersvaartuig op basis van waterstoftechnologie. Waterstof is volgens mij de toekomst, want bij de verbranding ervan komen er geen CO2, fijnstof en zwaveloxides vrij. Er is trouwens nog een link met de metaalsector, want rederij CMB werkt samen met motorenbedrijf ABC om nieuwe types van motoren te ontwikkelen die milieuvriendelijker en zelfs – in bepaalde gevallen – klimaatneutraal zijn. De Belgische reders behoren op dit vlak tot de wereldtop.’
Tewerkstelling en lokale verankering
Zowel BTB als ABVV-Metaal dragen duurzaamheid hoog in het vaandel. Maar daarnaast zijn natuurlijk ook nog andere zaken van tel. Denk bijvoorbeeld maar aan tewerkstelling of aan de lokale verankering van onze industrie. Zoals Hans opmerkt: ‘Van VDL weten we dat ze sterk inzetten op lokale verankering van de maakindustrie, zowel in België als in Nederland. Dat is heel belangrijk. Er wordt volop ingezet op innovatie en op die manier wil de VDL-groep industriële activiteiten ontwikkelen die de concurrentie aankunnen met de rest van de wereld en zorgen voor werkgelegenheid. Dat is een visie waar ik mij helemaal in kan vinden.’
Ook voor de BTB zijn dergelijke zaken essentieel, vertelt Jacques: ‘Als België moeten we koploper zijn in het uitvinden van nieuwe motoren en nieuwe types schepen. Op die manier kunnen we de markt – op zijn minst toch een beetje – bijsturen én zorgen voor lokale verankering. Tewerkstelling zal voor ons altijd prioritair zijn.’ Eén van de instrumenten om daarvoor te zorgen, is inzetten op vorming en opleiding van werknemers. In de woorden van Jacques: ‘Ook in de scheepvaart is er steeds meer automatisering en digitalisering. Onze mensen moeten de competenties hebben om met nieuwe, innovatieve en duurzame technologieën aan de slag te gaan. Ze moeten bijvoorbeeld kunnen werken aan schepen die varen op waterstof. Als vakbond zorgen we ervoor dat daar de nodige inspanningen rond gebeuren. Enkel zo kan je ervoor zorgen dat iedereen mee is, dat zo weinig mogelijk mensen uit de boot vallen.’
Hans bevestigd: ‘In heel het transitie-verhaal moet de werknemer centraal geplaatst worden. Herscholing, levenslang leren, ... zijn daarin belangrijke instrumenten. Het verhaal van VDL KTI toont alleszins aan dat tewerkstelling en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan. In de Kempen zijn trouwens wel nog meer mooie verhalen te vertellen. Met Umicore, Aurubis en dergelijke is hier een belangrijke cluster van bedrijven actief die inzetten op raffinage en recyclage van diverse materialen en grondstoffen, die vervolgens hergebruikt worden in smartphones of elektrische wagens. Ook hier gaan tewerkstelling en duurzaamheid dus mooi samen.’
