De rijkeluisregering-Michel-De Wever had een vergiftigd nieuwjaarsgeschenk voor de SWT'ers (werknemers onder het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag, het voormalige brugpensioen). Ze moeten voortaan actief beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt. Het is een pestmaatregel zonder weerga voor arbeiders die tientallen jaren onder de meest zware omstandigheden gewerkt hebben.
Waarover gaat het?
Vanaf 1 januari 2015 alle oudere werklozen actief beschikbaar moeten blijven voor de arbeidsmarkt. Zonder onderscheid tussen gewone werklozen en SWT'ers. Bovendien tot de leeftijd van 65 jaar. Ze moeten een job moeten zoeken, opleidingen volgen en zich laten begeleiden. Ze moeten ook regelmatig kunnen aantonen welke stappen ze ondernemen om een baan te vinden. Dit geldt ook voor wie nog in opzeg is of wie nog moet worden opgezegd in het kader van een sociaal plan. Wie werd vrijgesteld van beschikbaarheid, zag die vrijstelling ingetrokken vanaf 1 januari 2015. De enige uitzondering zijn diegene die op 1 januari 2015 al in de werkloosheid zaten en 60 jaar of ouder waren. Ook de mogelijkheid van vrijstelling om familiale en sociale redenen verdwijnt , tenzij voor wie nu al een vrijstelling heeft voor één jaar, maar zonder mogelijkheid van verlenging.
Hoe lang werken we eigenlijk
Het aandeel werkenden in de bevolking op arbeidsleeftijd (20-64 jaar) steeg van 60,5 % in 1983 tot 72,8% in 2008. In die periode van stijgende werkzaamheid werd de doelstelling vooropgesteld om tegen 2020 op 76 % te zitten. Dat leek 'gemakkelijk' haalbaar. Alleen had niemand rekening gehouden met een financieel-economische crisis. Tussen 2008 en 2013 ging de werkzaamheid terug achteruit en vandaag zitten we bijna terug op het niveau van 2008 (71,4 %).
De groei van de werkzaamheidsgraad is veruit het sterkst was bij de 50-plussers. De categorie van 55- tot 59-jarigen maakte de grootste sprong (vooral te danken aan de vrouwen). De leeftijd waarop de gemiddelde Vlaming stopt met werken is inmiddels opgeschoven van 58,3 jaar tot 59,6 jaar. Tegen dat tempo wordt tegen 2017 de symbolische grens van 60 jaar gepasseerd. Vijftien jaar geleden was nauwelijks een kwart van de 55-plussers in ons land beroepsactief, in 2013 was dat aantal gestegen tot 42,9 %. Allemaal door het beleid van de vorige regeringen.
In vergelijking met gidsland Zweden doen we het evengoed in de leeftijdsgroep 25-59 jaar. Alleen bij de min-25 jarigen (de enige groep waar de werkzaamheidsgraad daalde tussen 1983 en 2013) en de 60-plussers doen we het slechter.
Pak de meest kwetsbare
Deze regering pakt liefst de meest kwetsbare nog een beetje harder aan onder het Zuhal Demir (N-VA) mom van "als ze de rekeningen niet meer kunnen betalen, zullen ze harder hun best doen". Van de min-25-jarigen nemen we de inschakelingsvergoeding af. En wat doen we met de oudere werknemers? We decreteren dat ze beschikbaar moeten blijven voor de arbeidsmarkt. En dat niemand zich vergist: het gaat niet zozeer om de 55-plussers maar om de 60-plussers (70 % van de nog resterende brugpensioenen).
Wie wil er 50-plussers aanwerven?
Amper 6 % van de nieuwe indiensttredingen zijn 50-plussers, amper 2 % 55-plussers. Van de 50-plussers is 54 % langer dan twee jaar werkloos (inde groep van 25- tot 49-jarigen is dat 18 %). Nergens in Europa zijn de wedertewerkstellingskansen van 50-plussers zo klein als in België. Het aanwervingspercentage van oudere werknemers is niet enkel het laagste van de OESO-landen. Tussen 2000 en 2010 is het bovendien alleen maar erger geworden.
50-plussers vinden moeilijker werk om de doodeenvoudige reden dat werkgevers ze niet aannemen. Ten eerste omdat een 55-plusser aanwerven duurder is dan 25-plusser. Ten tweede omdat oudere werknemers in onze competitieve maatschappij aantoonbaar minder productief zijn. Een bedrijf waar het aandeel oudere werknemers met 10 % stijgt, daalt de productiviteit met 2,2 % Daarom zijn vooral de patroons vragende partij voor SWT bij herstructureringen.
Oudere werknemers pesten is gemakkelijker dan een taks-shift
Een regering die op een eerlijke manier werk wil maken van langer werken, had al lang ernstige maatregelen genomen voor werkbaar werk en had al lang vast gelegd wat een 'zwaar beroep' is. Maar deze regering pest liever oudere werkloze metaalarbeiders die veertig jaar in een staalbedrijf gewerkt hebben door hun beschikbaar te laten zijn voor jobs die er niet zijn. Of erger door hun beschikbaar te laten zijn voor een nieuw zwaar beroep in een staalbedrijf.
Maar dat is waarschijnlijker makkelijker te organiseren dan een taks-shift.
Herwig Jorissen
Voorzitter
Ps. In de Groep van Tien wordt momenteel opnieuw gesproken over deze beschikbaarheid. Hopelijk kunnen zij (gedeeltelijk) de asociale maatregelen rechtzetten. Alle info vind je onder de nieuwssectie van onze website.