“Deze regering is helemaal niet bezig met het klimaat.”

Op zondag 27 januari betoogden 70.000 mensen - in regen en wind - voor een rechtvaardig en doortastend klimaatbeleid. Die massale opkomst overtrof ruimschoots de verwachtingen en toont aan dat het klimaatdebat meer dan ooit leeft. Op de manifestatie waren ook heel wat metallo's aanwezig. We strikten onder meer Patrick Baekelandt (delegee op Vandewiele), Kim Mergaerts (delegee op Daf Trucks), Peter Hessens (hoofddelegee op Sadef), Jimmy Crispeyn (militant op Terumo) en Sven Hemelaers (vormingswerker ABVV-Metaal) voor een gesprek.

Goeiemiddag heren! Waarom zijn jullie hier vandaag - op deze koude en natte zondagmiddag - aanwezig?

Patrick: Ik ben hier voor mijn kinderen en kleinkinderen, zij zijn mijn grootste motivatie. Door hier aanwezig te zijn wil ik niet alleen onze Belgische politiekers op hun verantwoordelijkheid wijzen maar ook de politici in de rest van de wereld. Want het klimaat pak je niet in één land aan. Het is een globaal probleem, dat dus ook globale oplossingen nodig heeft.

Peter: Ons sociaal engagement stopt niet aan de fabriekspoort. Wij zijn oprecht bekommerd om het klimaat. We hebben zelf ook kinderen en we zouden graag onze oude dag doorbrengen zonder ons zorgen te moeten maken of we niet met onze voeten onder water gaan staan, of nog drinkbaar water zullen hebben. Het is nu al zo slecht gesteld met onze luchtkwaliteit dat steeds meer mensen - en vooral kinderen - last hebben van ziektes op de luchtwegen en van allergieën.

Sven: We hebben dringend nood aan maatregelen die de opwarming van de aarde een halt toeroepen. Iedereen moet daar zijn verantwoordelijkheid in nemen. Uiteraard moeten we ook naar onszelf kijken en bijvoorbeeld veel spaarzamer omgaan met energie en voedselverpilling. Maar tegelijkertijd zien we wel dat veel multinationals - die de echt grote vervuilers zijn - steeds de dans ontspringen. En de kleine man mag steeds het gelag betalen.

Enkele uren voor de betoging verkondigde Joke Schauvliege - als Vlaams minister van leefmilieu - doodleuk dat ze in Europa zal pleiten voor een toeslag op vliegtuigtickets. Dat was haar grote antwoord aan de klimaatbetogers.

Jimmy: Ja, dat is typisch. Ik merk dikwijls in discussies dat mensen afkomen met een soort van systeem - ik noem dat ecokapitalisme - waarbij men de gewone man laat betalen en de rijken buiten schot blijven. Maar dat zijn truken van de foor. Als vakbond moeten we gaan voor een soort van ecosyndicalisme, waarbij we sociale eisen koppelen aan ecologische eisen. We moeten hervormen op een duurzame en rechtvaardige manier. Ik merk dat er soms weinig concrete sociale eisen zijn binnen de klimaatbeweging. En ik zie het als taak van syndicalisten om daarvoor te zorgen, om de verbinding met de milieubeweging te versterken.

Sven: Deze regering is helemaal niet bezig met klimaat. Nu het protest groeit, wordt men plots wakker. Maar dat is alleen uit angst voor electoraal verlies. Als je extra spitstroken aanlegt, openbaar vervoer duurder maakt en - zoals N-VA - openlijk pleit voor kernenergie, dan voer je volgens mij geen goed klimaatbeleid. De klimaatproblemen zijn niet alleen de verantwoordelijkheid van de regering. Maar de regering heeft wel de verantwoordelijkheid om mensen samen te brengen. Ze moet samen met vakbonden, werkgevers, de milieubeweging, jongeren, ... in debat gaan en op basis daarvan concrete voorstellen uitwerken.

Kim: Maar in de plaats daarvan steeks de regering haar hoofd in het zand. Eind vorig jaar al kwamen 65.000 mensen op straat om een krachtdadig klimaatbeleid te eisen. Maar nauwelijks een paar dagen later toont ons land bijzonder weinig ambitie op de klimaatconferentie in het Poolse Katowice. De verzuchtingen van de bevolking werden compleet genegeerd. Toen heeft de regering het zaadje geplant waaruit de huidige klimaatacties zijn ontstaan. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de klimaatspijbelaars.  

Hoe kijken jullie eigenlijk naar die jonge klimaatspijbelaars, die nu al een aantal donderdagen op rij actie voeren voor een beter klimaatbeleid?

Peter: Ik vind dat fantastisch. Nu onze kinderen al op straat komen om de volwassenen wakker te schudden moet de politiek echt wel beginnen beseffen dat het vijf voor twaalf is. Het wordt voor de beleidsmakers kiezen hoe ze de geschiedenis willen ingaan: als iemand die stappen zet om onze planeet te redden? Of als iemand die helemaal niets heeft gedaan? Met wat extra belastingen op allerelei producten of diensten zullen we er echt niet komen.

Patrick: Die jongeren schudden ons - en vooral onze beleidsmensen - een geweten. Dat is mooi om te zien. Ze hebben de problematiek bovenaan de politieke agenda gezet. Nog eens: het wordt tijd dat iedereen er zich van bewust wordt dat het zo niet verder kan. Er moeten dringend serieuze maatregelen komen.

Sven: Het is prachtig om te zien hoeveel jongeren bezorgd zijn om het milieu. Toen ik zondag met de trein onderweg was naar de klimaatmars twijfelde ik of ze er ook zouden zijn op een zondag. Maar ze waren opnieuw massaal aanwezig! Dat toont aan hoe gedreven ze zijn. Ik heb aan den lijve ervaren dat deze jonge generatie wel degelijk wakker ligt van de dingen die gebeuren in onze samenleving, en dan spreek ik niet alleen over het klimaat.

Jimmy: Ik heb veel respect voor deze nieuwe generatie activisten. Iedere week trotseren ze de azijnpissers met hun cynische commentaren over hun 'festivaltentjes' en hun GSM's. Voor mij zijn dat ook de toekomstige syndicalisten. Spijbelende scholieren is dan ook een verkeerde term. Het zijn stakende scholieren!

Laatste vraag: Hoe zou een goed en realistisch klimaatbeleid er kunnen uitzien?

Kim: In essentie komt het erop neer dat we onze ecologische voetafdruk drastisch moeten verminderen. In de industrie en in de luchtvaart zou men klaar en duidelijk moeten kiezen voor een transitie naar een groene en duurzame economie. Er kan ook nog veel meer ingezet worden op hernieuwbare energie, op energiezuinig en duurzaam wonen, enzovoort. De overheid heeft hier een essentiele taak: ze moeten informeren, sensibiliseren, sturen en (fiscaal) ondersteunen. Financiele laagdrempeligheid is essentieel, want het klimaat mag geen elitair gegeven worden. Er ligt nog zeer veel werk op de plank!