Nu zinkproducent Nyrstar met een gigantische schuldenberg zit en de aandelen bijna niets meer waard zijn, dreigt een faillissement. De strategie van de multinational – met hoofdzetel in Zwitserland – om in 2009 en 2010 peperdure mijnen aan te kopen is faliekant afgelopen. Hoewel de groep wereldwijd in zeer slechte papieren zit, presteren de sites in Balen en Overpelt wel goed. De Belgische fabrieken kunnen mooie winstcijfers voorleggen (net zoals de vestigingen in Frankrijk en Nederland trouwens). 

Een overname van Balen-Overpelt door een andere zinkproducent én een faling van Nyrstar komt hierdoor steeds dichterbij. Wij gingen eens luisteren bij Benny Stevens – onzehoofddelegee in Balen – en Hans Vaneerdewegh – de bevoegde vakbondssecretaris. Hoe kijken de mensen op de werkvloer naar alle recente ontwikkelingen? En wat verwachten ze van de toekomst?

De laatste tijd komt Nyrstar vaak in het nieuws omwille van de zeer slechte financiële resultaten. Hoe kijken de werknemers daarnaar?

Benny: Dat leeft uiteraard sterk bij de mensen en ik krijg daar ook veel vragen over. Ze willen weten wat de toekomst zal brengen. Ik zie twee groepen mensen: enerzijds zijn er collega’s die ongerust zijn, anderzijds zijn er die vermoeden dat het allemaal wel zal meevallen en dat we zullen worden overgenomen. 

Hans: Je mag niet vergeten dat de zinkfabrieken in Balen en Overpelt al dikwijls van eigenaar zijn veranderd. Bovendien beseffen de werknemers dat ze tot de betere smelters van de wereld behoren. Dus ze hebben goede hoop op een overname. En veel mensen zeggen dat ook, dat het misschien beter zou zijn moest Nyrstar failliet gaan en er een overnemer komt.  

De zinkfabrieken in Balen en Overpelt hebben inderdaad een lange geschiedenis van fusies en overnames.

Hans: Oorspronkelijk behoorden we tot Vieille-Montagne, dieverschillende zinkmijnen exploiteerde en ook zinksmelters bezat. Daarna kwamen onder meer Union Minière, Umicore en Nyrstar. Veel werknemers hebben dus wel al enkele overnames meegemaakt. Het is vooral bij de nieuwe, jongere generatie dat er bezorgdheid is.   

Benny: Ik werk hier al 29 jaar en heb alle overnames meegemaakt. En dat verliep telkens vlekkeloos. Via cao 32bis werden de arbeidsvoorwaarden steeds overgedragen. Dus daar waren geen verassingen. Soms is er uiteraard wel een iets andere manier van werken, maar dat is normaal. Een nieuwe kapitein, nieuwe wetten.  

De grote problemen van de Nyrstar-groep zijn begonnen rond 2010 toen enkele zeer dure maar – zo blijkt nu – onrendabele mijnen werden aangekocht. 

Benny: Roland Junck, de toenmalige CEO, wou ‘verticaal integreren’, met de bedoeling om alle ketens van de zinkproductie in handen te hebben. Er werden toen veel mijnen aangekocht, onder meer in Canada, de VS en Peru. Maar kort daarna in de zinkmarkt volledig gekelderd en waren de mijnen niet meer rendabel. Dat zijn we niet meer te boven gekomen. 

Begin dit jaar werd er ook in Balen en Overpelt een herstructurering aangekondigd. 

Benny: Ja, iedereen deelde in de klappen. Er moest overal bespaard worden om de financiële problemen aan te pakken. 

Hans: Gelukkig zijn er toen veel minder jobs verdwenen dan voorzien. Er zijn werknemers op SWT gegaan en voor de rest hebben we alles kunnen opvangen via arbeidsherverdeling: sommige mensen zijn vier vijfde of halftijds beginnen werken, met een compensatie vanwege het bedrijf. Op die manier hebben we naakte ontslagen kunnen vermijden.  

En vandaag wordt er gewoon gewerkt zoals anders?

Benny: Ja, en we doen het ook goed. We zitten vandaag boven onze productiedoelstellingen. Balen-Overpelt kan mooie cijfers voorleggen. 

Hans: De mensen weten ook dat de fabrieken meer dan levensvatbaar zijn. Ze vrezen dus niet echt voor hun job. En ze appreciëren ook dat wij zeggen waar het op staat. Benny krijgt daar veel schouderklopjes voor van zijn collega’s. Want de directie van Nyrstar zelf zwijgt altijd in alle toonaarden.  

Slotvraagje, Benny. Ben je zelf ongerust of heb je er vertrouwen in?

Benny: Je moet altijd afwachten hoe de zaken evolueren. Je kan dat moeilijk voorspellen. Maar als ik zie hoe winstgevend we vandaag zijn, dan ben ik er vrij gerust in. Ik zie het wel tot een overname komen. Maar nog eens: het is afwachten wat er met Nyrstar gebeurd. Tot op vandaag is zij nog altijd de eigenaar van onze fabrieken.

Noot van de redactie: Dit interview werd afgenomen vóór bekend werd dat hoofdaandeelhouder Trafigura 650 miljoen dollar vrijmaakte om Nyrstar te ondersteunen. Tot een overname lijkt het dus voorlopig niet te komen.