Staking op Volvo Trucks: “Alles moet steeds sneller en beter. Op den duur is dat niet meer werkbaar”
Op Volvo Trucks werd van 14 tot 17 maart gestaakt. De arbeiders zagen geen andere uitweg meer om iets te doen aan de hoge werkdruk. Toch hoefde het niet zover te komen. De vakbonden trokken vaak genoeg aan de alarmbel. Maar als de directie jarenlang de terechte verzuchtingen van de werknemers naast zich neerlegt, dan blijven er nog weinig andere opties over.
Volgens ABVV-Metaal-hoofdafgevaardigde Johan Thandt krijgen de arbeiders al heel lang met een aantal specifieke problemen te kampen: “Eerst en vooral is er de torenhoge werkdruk. Alles wordt zeer strikt getimed, tot op de seconde. En over de jaren heen moest er steeds meer geproduceerd worden met steeds minder mensen. Op den duur is dat niet meer houdbaar. Daarnaast is er de slechte verlofregeling. Als mensen voortdurend te horen krijgen – vaak slechts enkele dagen op voorhand – dat ze hun aangevraagd verlof niet kunnen opnemen, dan is er een probleem. Ook ons rollend materieel is compleet verouderd en aftands. Dat is onverantwoord.” Nochtans waren deze problemen gekend bij de directie en werden ze meermaals aangekaart via het sociaal overleg op het bedrijf: “Nog geen drie weken voor de staking uitbrak, hebben we ons beklag gedaan bij de werkgever, maar dat viel telkens in dovenmansoren”, aldus nog Johan.
Ook volgens gewestelijk secretaris Jo De Mey, die de onderhandelingen voerde, kennen de huidige problemen een lange voorgeschiedenis: “Er zijn veel frustraties gegroeid de afgelopen jaren. En die signalen werden niet opgepikt door de directie. Sinds een aantal Franse managers aan het roer kwamen te staan van de Gentse site, geraakte de typische Zweedse overlegcultuur ondergesneeuwd. Alles werd eenzijdig van bovenaf opgelegd, zonder deftige communicatie en zonder rekening te houden met de realiteit op de vloer.”
Provinciaal secretaris Patrick Mertens legt de vinger op de wonde. Hij verwijst naar de groeipijnen van een bedrijf dat in recordtempo groeit: “Sinds drie jaar zit de Europese logistiek volledig in Gent geconcentreerd. De volledige fabriek moest geheroriënteerd worden om te kunnen evolueren naar een echte volume-fabriek, die zoveel mogelijk vrachtwagens kan produceren. Op slechts enkele jaren tijd is het bedrijf drastisch veranderd. Maar op vlak van communicatie zijn er veel fouten gemaakt. De mensen die in de hiërarchie boven de arbeiders staan hebben onvoldoende instructies gekregen om alles in goede banen te leiden. Teamleaders waren niet in staat om incidenten op de vloer op te vangen. Hogere leidinggevenden kwamen (vaak onbewust) heel arrogant over in hun communicatie, alles werd van bovenaf opgelegd. Dat is typisch voor grote bedrijven. Volvo had beter moeten nadenken over hoe je iedereen meekrijgt in zo’n nieuw verhaal.”
De afgelopen jaren werden dus steeds meer vrachtwagens geproduceerd. En hoewel dat uiteraard een goede zaak is, werd het menselijke aspect uit het oog verloren: “Om de zoveel tijd past men op de productielijnen zogenaamde efficiëntie-oefeningen toe”, legt Johan uit. “Als we meer camions maakten, dan kwamen er mensen bij. Maar het aantal vrachtwagens steeg in verhouding sneller dan de extra aanwervingen. In de praktijk werd er dus steeds meer geproduceerd met minder mensen. Als je blijft doen, dan wordt het natuurlijk onwerkbaar.” Jo De Mey knikt en vult aan: “De nieuwe werknemers zijn ook onvoldoende opgeleid om aan de complexe lijnen te werken. Elke vrachtwagen die gemaakt wordt, is anders dan de vorige, er zijn heel veel varianten. Dat maakt het werk er niet eenvoudiger op. We stellen vast dat veel mensen uitvallen. Zij worden dan vervangen door mensen die ook niet genoeg zijn opgeleid en zo creëer je een vicieuze cirkel.”
Uiteraard is het niet allemaal kommer en kwel. Zo werd er de afgelopen jaren heel veel geïnvesteerd in ergonomie, vertelt Patrick. Maar hij voegt eraan toe: “Werkbaar werk is meer dan ergonomie alleen. Ook het werktempo is doorslaggevend, zeker voor oudere werknemers.”
Desondanks is Volvo Trucks een positief verhaal. Een verhaal van economische groei en belangrijke tewerkstelling. Maar het eenzijdig opleggen van grote veranderingen en het uitsluitend oog hebben voor efficiëntie – steeds meer, steeds beter, steeds sneller – zonder rekening te houden met de werkbaarheid voor de werknemers is uiteindelijk onhoudbaar. Als met de bekommernissen van de arbeiders onvoldoende rekening wordt gehouden, als het sociaal overleg niet gerespecteerd wordt en als frustraties jarenlang smeulen, dan krijg je een escalatie. Een escalatie waar niemand baat bij heeft, noch de werknemers, noch de werkgever.
Uiteindelijk werd op vrijdag 17 maart, na drie lange dagen onderhandelen, een akkoord bereikt. De vorige voorstellen van de directie werden telkens met een duidelijke meerderheid naar de prullenmand verwezen, wat illustreert hoe diep het ongenoegen geworteld zit. Het akkoord bevat een aantal positieve elementen. Zo wordt de lijnsnelheid op 90 % gebracht. Er zullen ook extra mensen worden aangeworven, waardoor de werkdruk iets daalt en de arbeiders hun geplande verlof kunnen opnemen. Er worden tot slot investeringen in rollend materieel voorzien.
Maar het werk is nog niet af, zo beseft Johan: “Als vakbond zullen we alles goed moeten opvolgen en voortdurend de vinger aan de pols houden. Er moet nog veel gebeuren opdat de werkdruk op lange termijn op een aanvaardbaar niveau blijft. Vergeet ook niet dat 43 % van de arbeiders tégen het akkoord heeft gestemd. Het is belangrijk dat we iedereen meekrijgen. Daar moeten we werk van maken. Ik heb wel de indruk dat het sociaal overleg voor een stuk in ere hersteld is. En dat er in de toekomst meer rekening zal worden gehouden met onze bekommernissen.”
Ook CNH Industrial staakt voor werkbaar werk
Werkbaar werk verhit nu ook de gemoederen bij CNH Industrial in Antwerpen. De werknemers in de afdeling logistiek staken er sinds 20 maart. Op het moment van schrijven is er nog geen sprake van een oplossing, integendeel.
De oorzaken moeten vooral gezocht worden in de hoge werkdruk. Volgens ABVV-Metaal-hoofddelegee Steve Temmerman slepen de problemen al meer dan een jaar aan: “Op de afdeling logistiek loopt alles in het honderd. Dringende leveringen komen niet tijdig aan, waardoor de werknemers voortdurend alles moeten rechttrekken. Het is constant vechten om alle onderdelen tijdig naar de lijn te krijgen. Er zijn ook veel ergonomische klachten en er wordt gewerkt met verouderd materiaal.” Door de problemen in de logistiek ondervindt de assemblage zelf ook regelmatig moeilijkheden. “Er zijn vaak ontbrekende onderdelen in de tractoren die worden geproduceerd. Ook dat maakt het werk er niet werkbaarder op, want het moet achteraf altijd worden opgelost.”
De pogingen van de directie om een oplossing te vinden hebben nergens toe geleid: “Ze doen exact dezelfde loze beloften als een jaar geleden waarvan toen niets is terechtgekomen. Het vertrouwen is compleet zoek”, aldus Steve. Bovendien gooit de directie olie op het vuur: werknemers worden afgedreigd en persoonlijk aangepakt. Pogingen om werkwilligen in te schakelen zijn mislukt, omdat de arbeiders solidair zijn met hun collega’s. “Er werd dan maar gepoogd om bedienden aan het werk te zetten in de logistiek! Maar dat hebben wij niet toegelaten.”
Door de arrogantie van de directie is de situatie geëscaleerd. De staking is uitgebreid naar de productieafdeling en er werd een stakerspiket opgezet. Maar liefst twee derde van de arbeiders steunt de staking.
De staking bij CNH Industrial is afgelopen op 28 maart. 56 % van de werknemers heeft het sociaal akkoord goedgekeurd. Meer weten? Klik hier.