Sinds vorige week weten de werknemers van Bombardier Brugge dat hun jobs in gevaar zijn. Concrete cijfers zijn er nog niet. Daarvoor is het wachten op de Europese ondernemingsraad van 28 februari en de speciale ondernemingsraad van 3 maart. Volgens ABVV-Metaal-hoofdafgevaardigde Freddy Bakker zijn 200 van de 480 jobs bedreigd.
In Bombardier leeft het personeel al jaren met werkonzekerheid. Het was – hoe erg dat ook klinkt – bijna iets vanzelfsprekends geworden. In oktober 2016 werd op Europees niveau een grote herstructurering aangekondigd: maar liefst 7500 jobs moesten verdwijnen. Alhoewel de site in Brugge in eerste instantie gespaard leek te blijven, waren de werknemers er niet gerust in. De voorbije jaren werden zij immers al meermaals met reorganisaties geconfronteerd (zonder grote collectieve ontslagen weliswaar). Bovendien kampt het bedrijf al heel lang met een torenhoge economische werkloosheid.
Ondanks deze ongunstige voortekenen, kwam de aankondiging van Europees CEO Philippe Crauste toch aan als een mokerslag. Op 31 januari kwam die in Brugge – op vraag van de vakbonden – de toekomstplannen toelichten. En wat hij te vertellen had, was niet fraai: de fabriek in Brugge zal voortaan worden aangestuurd vanuit Frankrijk. Kaderleden en diensten zullen dus verdwijnen. Bovendien worden ook de las- en schilderactiviteiten overgeheveld. Bombardier Brugge zal in de nabije toekomst enkel nog instaan voor assemblage, testen en uitlevering. Daarbovenop kwam dan nog kurkdroog de mededeling dat – tegen eerder gemaakte afspraken in – een deel van de productie van de 445 NMBS-dubbeldeksrijstuigen naar andere vestigingen zou verhuizen.
Na dit rampzalige nieuws bleven de vakbonden op Bombardier niet bij de pakken zitten. “Er werd onmiddellijk een personeelsvergadering belegd, waarna door zowat het voltallige personeel spontaan het werk werd neergelegd”, aldus ABVV-Metaal-hoofddelegee Freddy Bakker. “En op woensdag 1 februari hielden zo’n 300 personeelsleden een optocht naar het Brugse stadshuis, waar we werden ontvangen door sp.a-burgemeester Renaat Landuyt. Hij beloofde om met onze grieven naar de Vlaamse en federale regering te trekken.” Op politiek vlak werd al snel een concreet resultaat geboekt: minister van Werk Kris Peeters kreeg van CEO Per Allmer de belofte dat Bombardier de huidige akkoorden zal respecteren, wat concreet impliceert dat de dubbeldeksrijtuigen van de NMBS volledig in Brugge zullen worden geproduceerd. Het blijft uiteraard afwachten wat de belofte van Bombardier waard is. Enkele dagen daarvoor klonk het immers nog dat ook andere vestigingen zouden betrokken worden in de productie van deze treinstellen. Bovendien verandert dit niets aan de essentie van het verhaal: er staan nog steeds vele jobs op het spel.
“Op donderdag, na onze militantenvergadering, hebben we beslist om terug aan het werk te gaan. Maar er worden geen overuren gepresteerd en ook geen ploegenarbeid”, zegt Freddy Bakker. “Eind volgende week staat er opnieuw een personeelsvergadering gepland. Hopelijk weten we tegen dan meer.” Volgens Freddy is het een voordeel dat de vakbonden hebben geëist dat iemand van de Europese directie uitleg kwam geven over de toekomstplannen: “Hierdoor weten we iets sneller dan de andere vestigingen waar we aan toe zijn.” Zoals reeds gezegd: op concrete cijfers is het nog wachten tot de speciale ondernemingsraad van 3 maart. Het is daar dat de officiële aankondiging zal gebeuren. Pas dan weten de werknemers van Bombardier waar ze aan toe zijn.
Voor ABVV-Metaal-secretaris Henk Deprez, die het bedrijf opvolgt, komt het nieuws hard aan: “We moeten nu goed nadenken over onze strategie. We roepen alvast niet op om te staken tot 3 maart. We willen de directie geen munitie leveren om de vakbonden met de vinger te wijzen.” Ook Henk beseft dat het wachten is op de officiële aankondiging begin maart: “Van zodra we concreet weten waar we aan toe zijn, zullen we het onderste uit de kan halen. We gaan vechten voor elke werknemer en voor elke eurocent! In tussentijd komt het erop aan om de druk hoog te houden, zowel bij de Europese directie van Bombardier als bij onze politici.”
Het verhaal van Bombardier hebben we jammer genoeg al veel te veel gehoord: grote multinationale ondernemingen die met een vingerknip honderden gezinnen in onzekerheid storten. Voor de werknemers is dit zeer bitter, temeer daar zij al veel toegevingen hebben gedaan (op vlak van verloning, flexibiliteit, ...) om de tewerkstelling in Brugge te behouden. De voorbije jaren was het telkens hard vechten om bestellingen binnen te halen. De NMBS-order werd slechts met veel moeite aan Bombardier Brugge toegewezen. En een mega-bestelling van De Lijn ging in eerste instantie naar een Spaanse concurrent. De Raad van State maakte dit ongedaan omwille van onduidelijkheden en fouten in het aanbestedingsdossier. Het is nu wachten op een definitieve uitspraak hierover.
Terecht vindt men het vreemd dat (semi-)openbare bedrijven, gefinancierd met belastingsgeld, niet sneller en gemakkelijker kiezen voor een Belgische fabrikant. Uiteraard leven wij in een Europese vrije markt. En uiteraard is er de wetgeving rond Europese aanbestedingen. Maar ondertussen stellen we wel vast dat in Duitsland of Frankrijk grote contracten (voor treinstellen, trams, metro’s, ...) steevast en zonder onderscheid aan lokale bedrijven worden toegekend. Het is aan de politiek om te bekijken hoe dat komt en de nodige maatregelen te nemen (en nee, de loonkosten in Frankrijk liggen heus niet lager dan bij ons). Ondertussen worden werknemers in Europa – willen ze hun job behouden – voortdurend verplicht om goedkoper, flexibeler en efficiënter te zijn dan hun collega’s in de buurlanden. Maar van deze race to the bottom wordt bijna niemand beter ... .
We wensen de werknemers van Bombardier veel sterkte in deze onzekere tijden. En de onderhandelaars veel succes!