De Internationale Arbeidsorganisatie heeft altijd het belang van sociale bescherming, sterk sociaal overleg en een vraaggestuurde groei naar voren geschoven. Recent kwam de IAO naar buiten met een rapport waarin men wees op de relatie tussen (groeiende) ongelijkheid en de erosie van de middenklasse. België kreeg een pluim van de IAO, omdat een sterke publieke sector, een sterk sociaal overleg (en dito sociale bescherming) ons behoed hebben voor stijgende ongelijkheid en de destabilisatie van de middenklasse.
Alleen kreeg dat rapport – enigszins voorspelbaar - opvallend weinig weerklank in politieke of mediamiddens. Want een rapport is tenslotte niet meer dan cijfers met wat uitleg. En het gaat niet om de cijfers. Het gaat om de uitleg. En als de uitleg het eigen gelijk niet bevestigt: who cares?!
Bijna op datzelfde moment presenteerde minister van Werk Kris Peeters zijn voorstellen van werkbaar werk. Zelfs van het sociale gelaat van deze regering hadden we geen syndicale eisenbundel verwacht. Alleen tartende voorstellen van Kris Peeters elke verbeelding. Werkbaar werk gaat niet meer om de (langere) loopbaan van de werknemers draaglijk te maken, maar wel om de zorgen van de werkgevers draaglijk te maken. En dus krijg je een waslijst van flexibele uurroosters, evaluatie van allerhande verloven (lees: inperking), uitbreiding van interim, soepeler omspringen met overuren, ...
En als extra toetje: oproepcontracten. Een deeltijds werknemer moet vandaag vijf dagen op voorhand verwittigd worden over het uurrooster. De minister van Werk vindt dat wel heel lang en wil het herleiden tot één. 'Arbeidsregels op maat' noemt dat. Alleen op maat van wie? “Het is wellicht makkelijk voor een minister om op het allerlaatste moment nog iemand te vinden die je kinderen daags nadien van school wil halen. Voor de gemiddelde werkmens is dat absoluut niet evident”, repliceerde Meryame Kitir (sp.a) terecht.
Dit is een aanslag op het privéleven van alle werknemers. Maar op de vooravond van Equal Pay Day is het ook duidelijk dat de sterkst getroffen groep van deze maatregel nog maar eens de vrouwen zullen zijn. Want zij zijn het - nog altijd - die moeten zorgen voor de combinatie arbeid en privéleven. Daarom trouwens kiezen velen voor deeltijdse arbeid ten koste van hun carrière.
Deze maatregelen zorgen dan ook niet voor werkbaar werk, maar voor wendbaar werk op vraag van het VBO. Met net minder sociale bescherming als resultaat. Maar wie vindt dat erg, behalve de Internationale Arbeidsorganisatie? En daarbovenop: deze maatregelen leiden juist tot minder werkbaar werk. Want oproepcontracten e.d. zorgen voor een verdere precarisering van de arbeid, waardoor de onzekerheid alleen maar vergroot. En laat nu net baan- of werkonzekerheid (dat is werk hebben, maar niet weten of je je job kunt behouden) de belangrijkste oorzaak zijn van werkgerelateerde stress in Europa en België. Maar dat blijkt enkel uit een rapport / onderzoek van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk. Een officiële commissie van de Europes Unie, maar who cares?!
Natuurlijk is het pakket maatregelen niet te nemen of te laten. De Groep van 10 mag er zijn zeg over doen. Alleen moet het snel gaan. Alles moet rond zijn voor de zomer, want de maatregelen moeten opgenomen worden in de interprofessionele en cao-onderhandelingen in het najaar.
Laat ons dus van het begin zeer duidelijk zijn. Vooral ook naar de patronale organisaties in de metaalsectoren. Dit pakket maatregelen is géén basis voor cao-onderhandelingen. In uitvoering van de cao 2015-2016 bouwen we onze opleidingsfondsen stapsgewijs om tot loopbaanfondsen. Via de Fondsen van Bestaanszekerheid werken we aan premies voor de werknemers die opteren voor een alternatieve functie met loonverlies, die van ploegen- of nachtarbeid overschakelen naar een dagregime of die opteren voor een 4/5-functie... Tegen juni 2016 zal een paritaire werkgroep in PC 111 een sectoraal model voor werkbaar werk uitwerken. Een model dat gedragen zal worden door werknemers en werkgevers. Zo werken we en blijven we werken in de metaal. In gedegen sociaal overleg, met meer werkbaar werk en meer sociale bescherming als resultaat. Een beetje zoals de Internationale Arbeidsorganisatie aanbeveelt.
Herwig Jorissen
Voorzitter