Weersvoorspelling: een koude winter dreigt in de samenleving
In gesprek met... Voorzitter Herwig Jorissen
Een nieuw werkjaar, een nieuw zomerakkoord, een nieuwe aanval op de rechten van werknemers en burgers (meer flexibiliteit, meer flexi-jobs, herinvoering proefperiode, minder sociale rechten en minder inkomsten sociale zekerheid…). What’s new Pussycat?, zouden we cynisch kunnen constateren. Maar het resultaat is wel dat werknemers, gepensioneerden, werkzoekenden, jongeren… hun sociale bescherming en koopkracht opnieuw zien afnemen.
In de metaalindustrie werken er in Vlaanderen (exclusief uitzendarbeid) een 137.000 arbeiders (met bedienden erbij iets meer dan 200.000). Maar dat neemt niet weg dat het aandeel van de maakindustrie in de totale tewerkstelling in ons land (14%) ver onder het Europees gemiddelde ligt (20%).
Uit een recente HIVA studie dat bedrijven steeds meer mensen aanwerven met korte en onregelmatige contracten. In 2015 bestond 49 procent van de aanwervingen uit voltijdse contracten, al dan niet tijdelijk. Deeltijdse contracten zijn goed voor dertig procent en twintig procent zijn kortlopende, onregelmatige contracten. Onzekerheid troef voor een nieuwe generatie op de arbeidsmarkt. Ook in de metaal.
Daarnaast is er de toenemende jobpolarisatie is, dit wil zeggen hoog- en laaggeschoolde jobs nemen toe (jobs die moeilijk te automatiseren vallen) en middengeschoolde jobs nemen af (de laatste tien jaar met gemiddeld bijna 10%). Twee derde daarvan is toe te schrijven aan de voortsnellende technologie. Wat door de digitalisering van de economie (de vierde industriële revolutie) alleen maar zal toenemen. Onzekerheid neemt toe. Voor alle werknemers.
Baanonzekerheid (‘je hebt een job maar je vreest dat ze in gevaar zou kunnen komen”) is de meest voorkomende oorzaak van werkgerelateerde stress in Europa en België. Het maakt mensen wantrouwend, angstig en onverdraagzaam. Vlaams onderzoek (naar aanleiding van de opkomst van Vlaams Belang) toonde aan dat vooral statusangst en bezorgdheid over de financiële toekomst een voedingsbom is voor sympathie met extreemrechtse partijen.
In een recente studie van de Hans Böckler stiftung komen onderzoekers, op basis van een representatieve steekproef bij 5000 inwoners van Duitsland, tot een zelfde conclusie. Niet zozeer de objectieve economische positie verklaart de sympathie voor de extreemrechtse AfD (Alternative für Deutschland), maar wel de angst voor sociale daling (statusangst) en de grote zorgen over de eigen toekomstige financiële positie en die van zijn kinderen.
Jobonzekerheid zorgt voor bestaansonzekerheid en wie vreest voor de toekomst, verkrampt in het heden.
Tegenover de bewuste politiek van deze rechtse regering (precarisering van de arbeid, afbouw sociale zekerheid…), tegenover de angst die de toenemende robotisering van taken met zich meebrengt, tegenover de vrees en bezorgdheid moeten we de oude opdracht van de vakbond terug waarmaken. Zorgen voor de bestaanszekerheid van de werknemers en burgers. Want anders zou het wel eens zeer koud kunnen worden in de samenleving. En niet alleen in de winter.
Herwig Jorissen
Voorzitter
