In gesprek met... Yolan Gielen.

Heel mijn werk om draait: circulaire economie. Wat is dat eigenlijk? Mensen hebben er de mond van vol. Alles en iedereen is circulair tegenwoordig. Bij mensen die claimen hiermee bezig te zijn vraag ik graag door: “Wat is circulaire economie voor jou?”. Als antwoord krijg ik dan vaak iets over afval, inzamelen en recycleren.

Hebben die mensen het fout? Nee, maar de circulaire economie is meer dan dat.

 Onze infografiek toont deze uitbreiding goed aan. Recycleren voor mij is afvalstromen zo zuiver mogelijk inzamelen om deze te recycleren in hetzelfde, of een ander product. Dit lijkt een prachtig verhaal. Spijtig genoeg is het onmogelijk om al het afval in te zamelen zonder dat je massa verliest of zonder enige vermenging met andere materialen. Hierdoor wordt er telkens een beetje ingeboet op kwaliteit, waardoor materialen uiteindelijk toch in de vuilbak belanden.

In de circulaire economie gaan we voor een zo-goed-als-lege vuilbak. Dit doen we door radicaal anders om te gaan met producten, hoe we ze maken, en hoe we er mee omgaan. We gaan producten weer kwalitatief gaan uitwerken zodat ze langer meegaan. We maken de producten zo modulair mogelijk om ze zo gemakkelijk mogelijk te herstellen, en na gebruik zoveel mogelijk te hergebruiken in andere producten. De producten moeten van digitale informatie voorzien worden om te weten wanneer onderhoud nodig is, voordat er iets kapot gaat.

Hiervoor zijn nieuwe business modellen nodig zoals bijvoorbeeld product-als-een-dienst. Licht huren in plaats van lampen kopen, vlieguren in plaats van vliegtuigmotoren, wasbeurten betalen in plaats van een wasmachine, kopies in plaats van een kopieerapparaat… We betalen dus een prestatie waarin een product past dat deze prestatie zo goed mogelijk levert. Dit zorgt ervoor dat producenten en consumenten weer op dezelfde golflengte gaan zitten: producten zo goed mogelijk maken en zo lang mogelijk laten meegaan.

Over het voorgaande kunnen al dagen gediscussieerd worden. Wie dat wil, moet maar naar een event van Vlaanderen Circulair komen en komen praten met ons, en onze community. Dit brengt ons naadloos naar het volgende punt: Wat is Vlaanderen Circulair? "Vlaanderen Circulair is het knooppunt en de inspirator voor de circulaire economie in Vlaanderen. Het is een partnerschap van overheden, bedrijven, middenveld en kenniswereld die samen actie ondernemen." Zo staat het te lezen is op onze website. Op die website kan je nog veel andere zaken lezen: veel kennis over circulaire economie, cases uit Vlaanderen, blogs, onze werking en projecten, hoe wij bestuurd worden, … 

Mijn voornaamste focus binnen Vlaanderen Circulair is educatie. Hoe ik daarin te werk ga is typerend voor onze werking. Toen ik begon in ons team was er nog niet super veel gedaan rond mijn thema. Gelukkig wél al in andere teams bij OVAM. De conclusie was dat er weinig over circulaire economie onderwezen wordt in ons huidige reguliere onderwijs. Wél wordt er veel onderwezen over afval inzamelen, sorteren en recycleren. Prachtig, maar zoals eerder gezegd willen wij verder gaan.

Wij hadden kunnen beginnen om met alle hogescholen en middelbare scholen aan te zetten om meer over ons thema te onderwijzen. Dit repetitieve werk ligt niet zo in onze aard. Liever creëren wij en inspireren wij daarmee. Dit is uitgemond in een eigen educatieve hackathon, de bootcamp circulaire economie, die al 2 jaar in de tweede week van september doorgaat. Tijdens deze week ontdekken studenten en young professionals projectmatig het complexe thema circulaire economie. En deze formule is een succes gebleken!

Na 2 jaar hebben wij al meer dan 50 deelnemers geïnspireerd en richting gegeven. Deelnemers doen thesissen rond circulaire economie, zoeken er een job in, werken de projecten verder uit die uit de bootcamp komen,… Deelnemers én begeleiders zijn steeds enthousiast over de werkvormen en leervormen. Dit jaar merkten we dat er hogescholen en universiteiten interesse begonnen te tonen. Enkele studenten kregen al studiepunten voor het volgen van de bootcamp. Andere scholen willen zélf een bootcamp geven. Zo werken wij graag: met niet al teveel partners een diepgaande verandering creëren, om deze dan op te schalen en te verankeren.

De deelnemers van de bootcamp van dit jaar zitten nu in een natraject waarin ze verder werken aan hun uitgewerkt idee. Dit natraject eindigt op het World Recources Forum, dat OVAM eind februari organiseert in Antwerpen. Daar zullen de deelnemers finaal hun project voorstellen. Hopelijk zijn jullie even benieuwd als ik hoe ver de projecten dan zullen staan, en of ze dan verder opgenomen worden door henzelf of door anderen.

Er rest mij nog één zaak: Recupel heeft ons de kans gegeven om tijdens dit World Recources Forum the Recupel E-Loop Challenge te organiseren. Een internationale bootcamp van 3 dagen, waarin 15 studenten met diverse achtergronden de challenge aangaan om onze groeiende stapel elektronsich afval aan te pakken: hoe zamelen we het beter in, wat doen we er het beste mee, en hoe kunnen we het voorkomen? Werkelijk alle studenten kunnen inschrijven, en hun vervoer en verblijf worden helemaal voorzien. Een kans om met beide handen te grijpen. Ik zou zelf in ieder geval willen deelnemen, mocht ik nog een student zijn.  

Yolan Gielen

Voor wie mij niet kent. Ik ben Yolan Gielen, 28 jaar, afgestudeerd als industrieel ingenieur en werkende als facilitator circulaire economie bij Vlaanderen Circulair, OVAM. Ik vind samenwerking en empowerment belangrijk, waardoor ik vrijwilliger ben bij Act4Change én ambassadeur van de coöperatieve beweging.