In gesprek met ... Vera Claes.
Deze week werd ik op een Europese meeting door de voorzitster van de Europese socialistische vrouwen voorgesteld als “The mother of equal pay day”. Een eretitel die ik met trots draag, want ik beschouw de dag voor meer loongelijkheid een beetje als mijn kindje, geboren op een zonnige Italiaanse dag in 2004.
Mijn andere, echte kindje, mijn dochter Astrid, is een zelfbewuste jonge vrouw die met haar twee benen stevig in deze wereld staat. Toch ben ik ongerust over haar toekomst. Omdat ze elke dag met haar fiets het Brusselse verkeer trotseert, dat ook, maar vooral omdat de conservatieve krachten in deze wereld het pleit lijken te hebben gewonnen. Oorlogstaal, alternative facts en post truth maken de politieke dienst uit, 600 miljoen dollar aan ontwikkelingsgeld voor reproductieve rechten worden met één Trump-pennentrek geschrapt, rechtse trollen op de sociale media triomferen en spuien de ene onwaarheid na de andere belediging, alarmfase 3 is nog steeds van kracht. En de vrouwenrechten en gendergelijkheid? Dat lijken hierbij vergeleken luxeproblemen. Quod non. Daarom staak ik op 8 maart.
We hebben vandaag meer dan ooit redenen om op internationale vrouwendag onze progressieve krachten te bundelen en met feministische vrouwen en mannen de strijd aan te gaan. Daarom doen wij met zij-kant mee met de ‘International Women’s Strike’ die over de hele wereld in een spontane beweging is gegroeid. Dit jaar is het precies honderd jaar geleden dat textielarbeidsters in Sint-Petersburg massaal van zich lieten horen. Op 8 maart 1917 kwamen vrouwen er massaal in opstand tegen de verschrikkingen van de oorlog en het voedseltekort. Hun stakingen en demonstraties liepen uit op een algemene werkstaking. Onder het motto ‘solidarity is our weapon’ moeten we ook vandaag protesteren tegen het beleid dat vrouwenrechten wereldwijd ondermijnt, van religieuze leiders tot vrouwonvriendelijke politici, van Trump tot IS, van Noord tot Zuid. Daarom staak ik mee op 8 maart.
Een week nadien, op 14 maart, is het Equal Pay Day. Al voor de 13e keer is zij-kant initiatiefnemer van de dag voor meer loongelijkheid. Dit jaar zetten we samen met de vrouwen van de Europese PES en het ABVV onze schouders onder een Europese campagne. Ook dit jaar klagen we de hardnekkige loonkloof aan, die volgens de nieuwste cijfers net als de twee vorige jaren nog altijd 20 % bedraagt. Wij hanteren voor onze loonkloofberekening bewust de maandlonen van vrouwen en mannen die zowel voltijds als deeltijds werken. Een belangrijke oorzaak van de loonkloof zijn immers de vele deeltijdse jobs van vrouwen. Jaar na jaar hoor ik ook dezelfde commentaar van non-believers van de loonkloof: als vrouwen dan toch gemakshalve kiezen voor deeltijds werk, moeten ze niet verwachten dat ze voltijds betaald worden.
Dat 42 % van de werkende vrouwen in de privésector dat deeltijds doet, tegenover maar 10 % van de mannen, heeft echter niets met gemakzucht te maken maar alles met de traditionele rollen, de combinatie tussen werk en gezin en het feit dat veel vrouwen een job uitoefenen waarvoor geen voltijds contract wordt aangeboden. Denk maar aan de kassierster, de kuisvrouw of de verpleegkundige. En dus blijft de loonkloof een hardnekkige discriminatie. Daarom staak ik op 8 maart voor 20 %.
Equal Pay Day zou vandaag niet zo’n succes zijn zonder een nieuwe, ruchtmakende campagne met een dito filmpje. Onder het motto ‘Start vroeger voor een gelijk loon later’ zien we hoe een negenjarig meisje als een volleerde souffleuse aan het werk gaat om that man who became president te zeggen wat hij moet declameren. Hij spreekt immers de taal van een kind. Achterliggende boodschap: als vrouw kan je maar beter tien jaar eerder beginnen te werken om hetzelfde loon te krijgen als een man. Ook daarom staak ik 20 % op 8 maart.
Wanneer vandaag in het Europees parlement de loonongelijkheid op de agenda komt, haalt een 74-jarig Pools parlementslid uit naar de vrouwen. Dat het logisch is dat ze minder verdienen, “because they are weaker, smaller and less intelligent”. Het fragment met zijn tussenkomst haalde op één dag meer dan een miljoen kijkers op sociale media. Alleen al het feit dat een lid van het Europese parlement met een grijns dergelijke misogyne uitspraken kan doen, bewijst dat een Equal Pay Day nog steeds nodig is (ook al geloof ik niet dat deze man op betere gedachten zal kunnen worden gebracht). Ook daarom staak ik op 8 maart.
De internationale vrouwendag is bij uitstek de dag om over de landsgrenzen te kijken. Wanneer we de loonkloof in Europa onder de loep nemen, zien we dat België best wel een goeie leerling is. Als we uitsluitend de voltijdse uurlonen tussen vrouwen en mannen bekijken is de loonongelijkheid sterk verminderd. Waar er in 2001 nog een loonkloof van 15 % bestond in het voltijdse uurloon dat een vrouw kreeg in vergelijking met haar mannelijke collega, is dit teruggebracht tot 5 % in 2014. Onze jaren van actievoeren hebben hun vruchten afgeworpen. In Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië bedraagt de loonkloof meer dan 20 %, in Nederland en Frankrijk respectievelijk 16 % en 15 %. Nu we dit jaar voor het eerst een brede Europese Equal Pay Day organiseren, is het goed om ook over die Europese statistieken te sensibiliseren. Ook daarom staak ik op 8 maart.
Geen vrouwendag zonder een breed eisenplatform. Ook dit jaar zijn de thema’s niet weinig en helaas ook niet nieuw. Vrouwen moeten dan ook wereldwijd nog opboksen tegen uitsluiting, geweld en discriminatie. Elk jaar voeren we met zij-kant actie tegen geweld op vrouwen en meisjes. Seksueel en huiselijk geweld, mensenhandel, uitbuiting, prostitutie: ze ondermijnen de integriteit van vele meisjes en vrouwen. Is het niet beschamend dat een vrouw vandaag niet veilig op straat kan komen? Is de openbare ruimte niet van iedereen, vrouw of man, meisje of jongen? Behoort een vrouwenlichaam niet alleen toe aan wie erin woont, in plaats van aan haar man, baas, politieke of religieuze leider? Waarom wordt niet meer ingezet op de aanpak van armoede? Hoe gaan we om met onze diverse samenleving, die volgens sommigen nog altijd geen realiteit is maar een fenomeen dat moet bestreden worden? En wat met de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de politiek en het bedrijfsleven? Vele vragen waarop we tot op de dag van vandaag onvoldoende goede antwoorden krijgen. Om dit alles staak ik op 8 maart.
zij-kant zal op 8 maart 20 % staken, als protest tegen de loonkloof van 20 %. Dit betekent dat we stoppen met werken om half 4. We roepen iedereen op om samen met ons mee actie te voeren.
Alle info over de International Women’s Strike vind je op www.internationalevrouwendag.be
Vera Claes
Nationaal secretaris zij-kant vzw, de progressieve vrouwenbeweging
Andere blogs van Vera:
One Billion Rising: de kracht van een miljard
Hoera, vrouwen verdienen meer dan mannen! (als ze geen partner en kinderen hebben)
#jaloersepoes sensibiliseert over jaloezie