In gesprek met ... Frans Biebaut.
Dit verhaal is echt. Ik heb het weliswaar vrij geïnterpreteerd, nadat ik het van mijn prof pensioenrecht Yves Stevens had gehoord. Ik volg een leergang pensioenrecht aan de KUL, ja, een late roeping, maar een boeiende. En ook ja, een beetje opportunisme kan geen kwaad, misschien valt er aldus nog een opdracht als (onafhankelijk) bestuurder uit de lucht. Yves Stevens stond als ouder aan de wieg van de Wet op de Aanvullende Pensioenen van 2003. Hij weet er alles van. Hij is bovendien doordesemd van pensioenen of het nu wettelijke, aanvullende, Nederlandse of Finse regelingen zijn. Hij discussieert graag over de materie bij een bak Duvel; tot op heden hebben we in de les nog geen Duvel gezien, maar misschien ligt dat ook wel aan het alcoholbeleid van de academische overheid.
En ten slotte wie is Daniel Bacquelaine? Hij is sinds 1994 voor de PRL, nu MR, actief in het federaal parlement. Sinds oktober 2014 is hij minister van Pensioenen in de regering-Michel I.
Voor dit verhaal moeten we terug naar de regering-Verhofstadt 1. Deze paarsgroene regering telde 15 ministers en 3 staatssecretarissen en regeerde van 12 juli 1999 tot 12 juli 2003. Een van die ministers was Frank Vandenbroucke, hij was minister van Sociale Zaken en van Pensioenen. Een van de toenmalige parlementsleden voor de PRL (de Franstalige liberalen) was Daniel Bacquelaine.
Tijdens deze legislatuur werkten Vandenbroucke als minister en mijn prof als ghostwriter, hard aan de Wet op de Aanvullende Pensioenen, afgekort de WAP.
Deze WAP zou er o.m. voor zorgen dat het initiatief voor een aanvullend pensioen opengetrokken werd naar de sectoren en dat solidariteit voortaan geen vies woord meer zou zijn in de wereld van de aanvullende pensioenen.
Vandenbroucke wilde met de WAP ook een aantal scheefgegroeide situaties rechtzetten. Zo werd de individuele pensioentoezegging om fiscale redenen vaak gebruikt om aan werknemers een aanvullende vergoeding brugpensioen of ook een opzegvergoeding uit te betalen. In de nieuwe wet werd de individuele pensioentoezegging gekortwiekt.
Begin 2003, de legislatuur van de paarsgroene regering loopt op haar einde en Vandenbroucke wil absoluut zijn wet realiseren.
Daniel Bacquelaine, een 51-jarige huisarts uit Chaudfontaine die de stethoscoop had ingeruild voor de liberale politiek, werd stikjaloers. Zo’n allesomvattende wet rond de aanvullende pensioenen was tot dan zowat de natste droom van heel zijn loopbaan geweest.
Hij kon dit succes aan deze socialist uit Scherpenheuvel toch niet helemaal gunnen.
Hij raadpleegde zijn blauwe doctrineboekje en zou op basis van artikel 3 – ‘ieder voor zich’ - deze wet amenderen.
Hij zou zijn verzet concentreren op het liberaler maken van de individuele pensioentoezegging. Aangezien zijn partij in de coalitie zat, zou men hem toch dat succesje gunnen, al was het maar voor de geschiedenisboeken.
Minister Vandenbroucke krabde zich in het haar: “Ik heb nog een paar maanden om die wet erdoor te krijgen en nu begint die Bacquelaine, uit dat watergehucht, over die individuele pensioentoezegging te zagen”, moet hij hebben gedacht.
Minister Vandenbroucke hield het hoofd koel, hij had al voor hetere vuren gestaan dan het fikje dat die liberaal hier aan zijn schenen legde. Hij zou die ambitieuze liberale waterdrager een lesje leren.
En meteen kwam de idee.
Hij herinnerde zich dat hij promotor was van een student met doctorale ambities. Op een zolderkamer in de Leuvense Blijde Inkomststraat werkte er inderdaad een doctoraal onderzoeker aan zijn proefschrift over ‘de hervorming van de berekening van het wettelijk pensioen voor werknemers’. Eens de vrijwilliger gelokaliseerd, mailde minister Vandenbroucke hem het volgende: “Schrijf tegen morgen een amendement op mijn wet dat ervoor zorgt dat een individuele deelnemer het gevoel heeft dat hij initiatief kan nemen in zijn pensioenstelsel, je blijft af van mijn individuele pensioentoezegging (artikel 6), het amendement moet belangrijk ogen, maar praktisch onuitvoerbaar zijn, succes!”
De doctoraal onderzoeker schreef aldus artikel 33 van de WAP. Dit artikel maakt het mogelijk dat wanneer je als werknemer bijv. ander werk vindt en dat er bij je nieuwe werkgever geen pensioenregeling bestaat, je aan deze laatste kan vragen om een bedrag van je loon in te houden en door te storten naar instelling van jouw keuze,die dan je aanvullend pensioen beheert. Bacquelaine was niet helemaal tevreden, maar hijzelf, Van Quickenborne en zijn partij vonden dit de grote doorbraak voor wat het individueel initiatiefrecht betreft. Op de meer dan 2,5 miljoen mensen met een aanvullend pensioen hebben tot op heden 13 werknemers gebruikt gemaakt van dit artikel 33.
Oktober 2014, er heerst paniek op het hoofdkwartier van de MR. De Waalse socialisten mogen niet en de Waalse christendemocraten willen niet in de federale regering. Papa Michel & fils moeten dringend op zoek naar 7 ministers, de nood is zo hoog dat bij wijze van spreken een hond met een hoedje welkom is.
Bacquelaine is een trouwe Reynders-soldaat en niet al te beste vriendjes met de familiezaak Michel & fils. Toch staat hij op de eerste rij met het vingertje in de lucht. Hij wil ook Sociale Zaken, maar een collega-arts heeft hem al snel de gracht ingereden.
Als zevende in de rij werd hij uiteindelijk de nieuwe minister van Pensioenen. Plots realiseerde hij zich het momentum. Hij zou als minister een pensioenhervorming doorvoeren en zich daarbij o.m. laten inspireren door een Academische Raad met als voorzitter Frank Vandenbroucke, vader van de Wet op de Aanvullende Pensioenen, waarop hij zo jaloers was. De payback-periode was aangebroken.
Hoe kan ik de WAP langzaam maar zeker onderuit halen? Deze vraag hield Bacquelaine en zijn kabinetsmedewerkers een aantal weken bezig. Toen werd het ei gelegd.
Bacquelaine wil dat vanaf 2018 alle werknemers op vrijwillige basis een tweede pensioenpijler kunnen opbouwen. Je beslist zelf hoeveel je werkgever van jouw loon afhoudt. Dat is dan ook het enige wat je werkgever zal doen, behalve misschien ook het adres geven van zijn makelaar. Hij is niet meer de inrichter van je aanvullend pensioen, hij draagt dus ook niet de verantwoordelijkheid voor het minimumrendement of het in standhouden van het kapitaal. Gedaan met het gezeur van die vakbonden die inspraak en transparantie vragen.
De minister garandeert wel dat bestaande collectieve regelingen behouden blijven.
Welke werkgever wil er hierna nog een collectief overlegd aanvullend pensioenstelsel hetzij in zijn bedrijf, hetzij in zijn sector?
Geen enkele, waarom zou je nog, als je als werkgever je rol kan beperken tot het afhouden en doorstorten van bijdragen?!
Hiermee heeft Bacquelaine een langzaam werkend maar efficiënt gif in de WAP geïnjecteerd en is de wraak rond.
Oh ja nog die cameltoes, ik ontdekte de betekenis ervan op zowat hetzelfde moment als ik dit verhaal hoorde. Toch wereldvreemd als ik het bedenk.
Frans Biebaut
Hoofdadviseur ABVV-Metaal
Andere blogs van Frans:
Over een leerkracht in handenstand, een broekventje en het summum van solidariteit
2014, het jaar van de ‘losse eindjes’ van het eenheidsstatuut