In gesprek met ... Vera Claes.
Op 13 maart 2016 organiseren zij-kant en ABVV voor de twaalfde keer Equal Pay Day, de dag voor gelijk loon v/m. Vrouwen verdienen immers nog altijd een vijfde minder dan mannen – net als vorig jaar -, als we de gemiddelde brutomaandlonen in de privésector bekijken. Triestig? Absoluut. Toch heeft twaalf jaar actievoeren al vooruitgang geboekt. Tijdens onze eerste campagne in 2005 bedroeg de loonkloof nog 28 %, dus acht procentpunten meer dan nu. En er is nog goed nieuws. Vrouwen verdienen ondertussen méér dan mannen. Als ze single zijn tenminste, en kinderloos.
Neem nu Mieke en Jan, allebei single en werknemer in de privésector. Mieke verdient 1 % meer dan Jan. Heeft Mieke bovendien geen kinderen, dan is haar loon zelfs 4 % hoger dan dat van Jan. Ik zou dan ook stoutweg kunnen adviseren aan vrouwen: ‘neem geen partner en kinderen, en je zal meer verdienen’.
Kostwinner
Zodra er partners op de proppen komen, is het gedaan met de loongelijkheid. Trouwt Jan, dan ziet hij zijn salaris stevig stijgen. Huwt Mieke, dan gaat haar loon slechts lichtjes omhoog. Mieke houdt gemiddeld 18,99 euro per uur over, terwijl Jan naar 21,14 euro per uur gaat. Hierdoor ontstaat er een loonkloof van 10 %. Natuurlijk hangt Jans loonstijging voor een deel samen met zijn leeftijd: hij heeft ondertussen al wat anciënniteit opgebouwd en een promotie gekregen. Vreemd genoeg gaat die regel voor Mieke veel minder op, ook al tikt haar anciënniteit even goed verder. Bovendien zal Jan, als hij ooit scheidt, opnieuw minder verdienen, ondanks zijn oudere leeftijd. Dat doet ons vermoeden dat het traditionele denkpatroon van de echtgenoot als kostwinner nog steeds stevig verankerd zit in de geesten.
Kinderen kosten geld
Nog sterker dan een partner, wegen de kinderen door op het loon. Begint Jan aan een nageslacht, dan voelt hij dat ook in zijn portemonnee: zijn gemiddeld bruto-uurloon stijgt met bijna twee euro. Kinderen kosten geld, nietwaar? Mieke moet maar creatiever zijn, want haar salaris duikelt naar beneden. De loonkloof is dan definitief een feit.
Deeltijds werk
Zijn werkgevers dan echt allemaal harteloze seksisten? Nee, natuurlijk niet. Er spelen veel meer factoren mee. Zo hebben Jan en Mieke allebei een razend druk leven, met die voltijdse job en die kinderen thuis. Alles wordt moeilijk te combineren. Onvermijdelijk wordt dan eens gedacht aan een 4/5-job of een halftijds werkritme. En waarschijnlijk zal Mieke die stap zetten, en Jan niet.
Het grote aandeel deeltijds werk bij vrouwen is inderdaad de grootste reden voor de loonkloof. Op vijf deeltijdwerkers zijn er vier een vrouw. Nu, zeggen dat vrouwen hier zelf voor kiezen is te kort door de bocht. Slechts 8,5 % van de deeltijds werkende vrouwen wil liever geen voltijdse job. Als reden voor hun deeltijds werk, verwijst de helft van de vrouwen naar de moeilijke combinatie tussen werk en privé. Zorg voor kinderen en/of andere afhankelijke personen blijkt daarbij een serieus struikelblok voor vrouwen om voltijds aan de slag te blijven, bij mannen speelt dit veel minder. Anno 2016 blijken stereotypen dus hardnekkige beestjes.
Vrije keuze?
Voltijds werken zou een recht moeten zijn, voor zowel vrouwen als mannen. Als Mieke naast moeder zijn ook een carrière wil uitbouwen, moet zij die keuze hebben. Sommige werkgevers gaan er nog steeds van uit dat vrouwen op een bepaald moment gas terugnemen, waardoor ze wel eens geneigd zijn om een promotie aan een man te geven. En als een vrouw minder verdient dan haar partner, lijkt het logisch dat zij diegene is die minder gaat werken om zorgtaken op te nemen. Maar ook die partners moeten hun steentje bijdragen. Ook zij zijn verantwoordelijk voor de was, de plas en de kinderen. Uiteraard werkt die vrije keuze in twee richtingen: als Jan graag wat meer thuis bij zijn kinderen zou zijn, moet dat ook kunnen, zonder te botsen op taboes of scheve blikken. Minder werken is ook zijn recht, maar dan wel gelijk verdeeld.
Je ziet: de weg naar equal pay heeft veel voeten in de aarde. Gelijk loon voor gelijk werk zal enkel een feit zijn als ook de traditionele genderrollen weggewerkt zijn, en Mieke en Jan vrij zijn in hun keuzes.
Op 11 maart vragen we iedereen om eens in de schoenen van vrouwen te gaan staan met een indrukwekkende constructie aan de Brusselse Beurs! Kom zeker langs op deze actiedag en loop – op rode hakjes – het obstakelparcours naar gelijk loon uit!
Praktisch
Waar? Beurs (Beursplein, 1000 Brussel)
Wanneer? Van 11 uur tot 14 uur
Persmoment om 11 uur in aanwezigheid van Inga Verhaert (voorzitter zij-kant), Rudy De Leeuw (voorzitter ABVV), Vera Claes (nationaal secretaris zij-kant) en Marc Goblet (algemeen secretaris ABVV).
Andere acties vinden plaats in Vlaanderen en Wallonië. Meer info op www.equalpayday.be
Vera Claes
Nationaal secretaris zij-kant, de progressieve vrouwenbeweging
Andere blogs van Vera:
One Billion Rising: de kracht van een miljard