In gesprek met ... Vera Claes.
One Billion Rising. Zo heet het wereldwijde evenement op 14 februari, de grootste massamanifestatie ooit tegen geweld op vrouwen en meisjes. De naam is een duidelijke 'call to action', wereldwijd. One Billion Rising wil dan ook een revolutie ontketenen. Een miljard mensen, die al dansend, zingend en roepend om aandacht vragen voor het geweld en het onrecht dat wereldwijd aan meisjes en vrouwen wordt aangedaan. Waarom één miljard? Omdat volgens de statistieken van de Wereldgezondheidsorganisatie maar liefst één op de drie vrouwen wereldwijd in de loop van haar leven slachtoffer wordt van geweld. Dat komt neer op meer dan een miljard vrouwen en meisjes. Een hallucinant cijfer dat verontwaardiging oproept.
Ook wij met zij-kant tekenen dit jaar weer present. Samen met de organisaties van de Vrouwenraad, de Europese Vrouwenlobby en onze Franstalige zusters van de Conseil des Femmes, het Youth Forum en de Wereldvrouwenmars zullen we op 14 februari rendez-vous geven voor de vierde editie van de campagne, die dit jaar plaats heeft aan Brussel-Centraal.
Hoe begon het allemaal? Met die choquerende cijfers in het achterhoofd startte de antigeweldbeweging V-Day de One Billion Rising-campagne op Valentijnsdag in 2012. In 2013 en in 2014 kwamen duizenden deelnemers in 207 landen op straat om de stilte te doorbreken. V-Day groeide zo uit tot een globale beweging tegen alle vormen van geweld op vrouwen en meisjes, een duidelijk 'no pasaran', tegen verkrachting, incest,slagen, genitale verminking of seksuele slavernij. Via acties en creatieve evenementen wereldwijd werd het grote publiek gesensibiliseerd. Het doel was om wereldwijd een miljard mensen op de been te krijgen en zo de wereld een geweten te schoppen. Aan het Muntplein en voor het Justitiepaleis in Brussel stond het vol dansende en zingende vrouwen, gesteund door feministische mannen die mee op het lied 'Break the chain' manifesteerden tegen het blijvende onrecht dat vrouwen en meisjes dagelijks ondervinden.
Oost west, thuis best?
Ook zij-kant tekent present voor de One Billion Rising Brussels Europe 2015. Want geweld is geen ver-van-ons-bedshow. Ons land is helaas geen uitzondering. In België krijgt een derde van de vrouwen ermee te maken. En dan hebben we het heus niet over nare voorvallen met ongure types op verlaten parkings. De cijfers van partnergeweld, dus binnen de zogenaamde veilige muren van het eigen huis, zijn hallucinant hoog. Daarom ook voeren wij met zij-kant en onze vriendinnen van VIVA-SVV al 10 jaar onze 'horen, zien en praten'-campagne, waarmee we door Vlaanderen en Brussel trekken om de vrouw en man in de straat te sensibiliseren en bij de beleidsmakers te eisen dat er werk wordt gemaakt van wetgeving die slachtoffers helpt en daders bestraft, die de hulpverlening, politie en justitie de nodige middelen geeft en opleiding aanbiedt.
De media pakten er recent mee uit: volgens de politiestatistieken kwamen in 2013 maar liefst 162 mensen om het leven door partnergeweld, oftewel drie personen per week. De politie ontving 39.746 meldingen van geweld tussen partners. Over hoeveel mannen en vrouwen het precies gaat, is niet geweten. Maar eerder onderzoek toonde aan dat vrouwen veel vaker het slachtoffer zijn van ernstig en levensbedreigend geweld. Deze cijfers zijn slechts het topje van de ijsberg, want volgens eerdere onderzoeken kaart een slachtoffer partnergeweld pas aan na gemiddeld 35 incidenten die binnenskamers bleven.
Ik vraag mij dan af, zou niemand van die 162 slachtoffers aan de alarmbel hebben getrokken? Hebben zij eerder hulp gevraagd en geen respons gekregen? We weten dat amper een vijfde van de slachtoffers praat met een arts, psycholoog of een andere hulpdienst en dat een minderheid ook advocaten of de politie aanspreekt. Toch wordt er binnen de opleidingen voor deze mensen nog te weinig aandacht besteed aan partnergeweld. Velen herkennen de signalen niet, zijn niet vertrouwd met het voortschrijdend mechanisme en weten dus niet hoe er mee om te gaan. Het beroepsgeheim zorgt er bovendien voor dat geweld vaak niet aan justitie gesignaleerd wordt. Verschillende hulpdiensten blijven zo naast elkaar werken, waardoor slachtoffers niet doeltreffend geholpen worden.
Haal partnergeweld uit de interne keuken
Met andere woorden: partnergeweld is anno 2015 nog steeds taboe. We praten veel makkelijker dan vroeger over de opvoeding en het gedrag van onze kinderen, over ons seksleven en ons loon. En relatieconflicten komen ook wel eens op tafel. Maar partnergeweld behoort tot de interne keuken. Omdat mensen zich schamen, bang zijn of de feiten proberen te relativeren. Nog te weinig mensen weten bovendien dat partnergeweld niet enkel om het fysieke aspect gaat, de schrammen en blauwe ogen. De lichamelijke letsels zijn uiterlijke tekenen, het psychische geweld is even kwetsend en ingrijpend. Vernederingen en bedreigingen, iemand isoleren of negeren, geld stelen of het voortdurend controleren van de gsm, Facebook of e-mail zijn ook vormen van geweld. Het is bovendien een fabel dat aanranding of verkrachting niet bestaat in een relatie.
Doe jij ook mee?
Omdat elk slachtoffer van geweld er één teveel is, steunen wij met zij-kant de One Billion Rising campagne. Dit jaar wil de actie vooral ook jongeren mobiliseren. Jongerengroepen, scholen en jeugdbewegingen worden op 14 februari uitgenodigd om mee te dansen en te zingen. Geweld bij jongeren, en vooral tegen meisjes, is een onderkend fenomeen. Cyberpesten, seksueel grensoverschrijdend gedrag, geweld op school, onaanvaardbare scheldpartijen op sociale media...ze maken het leven van vele jonge meisjes tot een hel. Actie is dus nodig, en One Billion Rising een goede manier om te tonen dat het zo niet verder kan.
Op Valentijnsdag 14 februari, van 14 uur tot 16 uur, is daarom het Brusselse Europakruispunt aan Station Centraal de 'place to be' voor iedereen die een duidelijk statement wil maken tegen geweld. Ook jij bent welkom.
Meer info over de campagnes en beleidsaanbevelingen van zij-kant en VIVA-SVV rond partnergeweld vind je op horenzienenpraten.be
Vera Claes
Nationaal secretaris zij-kant, de progressieve vrouwenbeweging