In gesprek met ... Marc Lenders. 

Staken is altijd verliezen. Individueel: een staker krijgt die dag(en) geen loon. De stakersvergoeding van 30 euro per dag compenseert slechts in zeer geringe mate het loonverlies. Daarom alleen al staakt geen enkele werknemer voor zijn of haar plezier. Collectief lijd je ook verlies: vakbonden/werknemers staken, omdat ze of niet gehoord worden of erger nog, omdat er niet eens geluisterd wordt. Staken doe je omdat het sociale overleg faalt dan wel onbestaande is. Als staken altijd een beetje verliezen is, waarom wordt er dan toch gestaakt, zal je je misschien afvragen? Het antwoord is nochtans simpel. Omdat het loont, anders zou niemand het doen.

Hoezo, staken loont?

Als de werknemers van Teleplan in Hasselt staken, omdat het voorstel van sociale enveloppe voor hen niet volstaat en de directie een beter compromis aanvaardt, dan is het resultaat van een staking duidelijk. Als er in een sector gestaakt wordt, omdat het voorliggend ontwerp van cao niet voldoet, en er komt een nieuw voorstel op tafel, dan is het resultaat van de staking duidelijk. Maar wat levert een algemene staking, zoals we die nu kennen, op?

We kunnen natuurlijk historische voorbeelden aanhalen. Dankzij stakingen hebben we het stemrecht verworven, de jaarlijkse vakantie,... Maar anderzijds hebben we het Generatiepact in 2005 niet kunnen tegenhouden. Al hebben we de scherpe kantjes er wel van kunnen afvijlen. Dat is dus ook een resultaat. Bovendien blijkt dat regeringen waartegen wordt gemobiliseerd dat doorgaans cash betalen bij een volgende verkiezing. Tenminste, als die mobilisatie uitgaat van een brede laag van de bevolking. Staken levert dus iets op.

Staken onverantwoord?

Na de stakingsdag in Oost- en West Vlaanderen verkondigde Agoria, patroonsfederatie van de technologische sector, dat "de stakers de industriejobs van morgen in de weg staan". Agoria vreest dat op lange termijn de staking de internationale positie van de exportgerichte bedrijven aantast. Als industriële groei dan toch een kwestie van imago is, is heel de loonkost dan een maat voor niets?

Het is een steeds weerkerend refrein dat stakers grote schade toebrengen aan de economie. Die zogezegde kostprijs van een stakingsdag bewijst in ieder geval dat bedrijven geen winst kunnen maken zonder werknemers en dat de werknemers minstens medeverantwoordelijk zijn voor de jobs en de welvaart van de toekomst. Alleen daarom al verdienen ze evenveel respect als de aandeelhouders.

Bovendien toont de kwetsbaarheid van de bedrijven dat staken wel degelijk een goed actiemiddel is. Maar, zo werpt men op, gericht tegen de verkeerde. Het is de regering die de maatregelen oplegt. Klopt, maar zijn het niet de ondernemers die deze regering ten alle prijze hebben gewild?

Erger dan het 'ongemak' van een staking, dreigden zij ermee na de verkiezingen om investeringen uit te stellen, geen nieuwe mensen tewerk te stellen of zelfs al hun activiteiten weg te trekken als er een regering zou worden gevormd zonder de N-VA. Zoveel inciviek gedrag heeft geen enkele vakbond ooit tentoongespreid. En bovendien houden de UNIZO's van deze wereld niet op: ze vragen dat de regering nog verder zou gaan in haar asociale maatregelen.

Geen overleg?

Sociaal overleg is tweerichtingsverkeer. Het resultaat van overleg is altijd een compromis. Overleggen nadat alles al beslist is, is niet 'overleggen' maar 'opleggen'. Wie van overleg een eenrichtingsstraat maakt, moet niet verbaasd zijn als de straat wordt afgezet. Het waarom spreekt voor zich: omdat er geen andere manier overblijft om gehoord te worden. Staken doe je niet, omdat je geen overleg wil, maar omdat de ander je geen echt overleg gunt.

Eén goede reden?

De regering-Michel-Bourgeois I treft de burgers op verschillende vlakken (van de kinderbijslag tot het loon). Ieder van ons heeft wel een specifieke reden om actie te voeren tegen deze regering. De afgelopen week hebben we via Facebook een poll gehouden waarbij je één reden kon kiezen om mee te doen aan de provinciale actiedagen. Als voornaamste reden kwam niet de koopkracht naar voren, maar wel "omdat de zwakste schouders de zwaarste lasten moeten dragen" (35 %), gevolgd door "omdat onze sociale welvaart op de helling staat" (26 %).

Geen individuele maar een collectieve verontwaardiging en bezorgdheid drijft de mensen (die aan de poll meededen). Dezelfde verontwaardiging blijkt ook uit de opiniepeiling van Het Laatste Nieuws met 84 % van de Vlamingen die voor een vermogenswinstbelasting zijn.

Geef me één goede reden om te staken? "Er is geen reden. Er is niet één reden." (x)

Marc Lenders - politiek secretaris ABVV-Metaal

(x) Willem De Wolf The Marx Sisters