De eerste vaccins zijn geleverd en worden nu toegediend aan de bewoners van de woonzorgcentra en de gezondheidswerkers. In de loop van het jaar komt ook de gehele bevolking in aanmerking voor een vaccin. De vaccins zullen gratis zijn en – voorlopig - niet verplicht. Wil je weten wat dat betekent voor jou op de werkvloer? 

Een werknemer zal recht hebben op vaccinatieverlof als hij zich laat vaccineren

De Nationale Arbeidsraad heeft een positief advies uitgebracht over een voorontwerp van wet betreffende de invoering van omstandigheidsverlof voor vaccinatie tegen het coronavirus. Het voorontwerp van wet geeft de werknemer het recht om, met behoud van zijn normale loon, van het werk afwezig te zijn gedurende de tijd die nodig is om gevaccineerd te worden.

Om recht te hebben op loon, moet de werknemer de werkgever vooraf verwittigen. De werknemer moet dit verlof gebruiken voor het doel waarvoor het is toegestaan. Op verzoek van de werkgever dient de werknemer een bewijs voor te leggen. De voorlegging van een uitnodiging om op een bepaald tijdstip aanwezig te zijn op de plaats waar de vaccinatie plaatsvindt, geldt als voldoende bewijs.

Deze wetgeving zal van toepassing zijn vanaf de dag van haar bekendmaking in het Belgisch Staatsblad en houdt op van kracht te zijn op 31 december 2021. Deze einddatum kan bij koninklijk besluit worden gewijzigd, maar deze datum mag niet later vallen dan 1 juli 2022.

Bron: advies nr. 2199 van de Nationale Arbeidsraad - Invoering van omstandigheidsverlof voor vaccinatie tegen het coronavirus COVID-19: http://www.nar-cnt.be/ADVIES/advies-2199.pdf

Een werkgever kan zijn werknemers niet verplichten zich te laten vaccineren

In de regel kan een werknemer niet worden verplicht om zich te laten vaccineren, tenzij in sommige sectoren waar werknemers worden blootgesteld aan specifieke risico’s. Voor dergelijke functies is gevaccineerd zijn, een vereiste. Het gaat dan om de vaccinatie tegen tetanus - voor de sectoren van de land- en tuinbouwbedrijven, (pluim)veebedrijven en afvalverwerkingsbedrijven en hepatitis B - voor de gezondheidszorg, laboratoria en tandartspraktijken. In de gezondheidszorg en laboratoria met risico op aanraking met tuberculose geldt er ook een verplichting om zich te laten testen op tuberculose.

Ook in deze sectoren gaat het strikt gezien niet om een verplichting om je te laten vaccineren. De werkgever moet het vaccin of de test aanbieden, maar de werknemers is vrij om de inenting of test te aanvaarden. Weigert de werknemer, dan kan hij de functie waarvoor het vaccin of de test verplicht is, echter niet meer uitvoeren.

Met uitzondering van de twee verplichte inentingen en de tuberculosetest, kan de werkgever de werknemers dus niet va zijn werknemer vereisen dat ze zich te laten vaccineren. Op dit moment is er immers geen wettelijke grondslag waarop de werkgever zich kan steunen om het coronavaccin verplicht te maken voor de werknemers. De Belgische regering heeft integendeel beslist om de vaccinatie tegen het coronavirus niet te verplichten en elke burger de vrije keuze te laten om zich wel of niet laten vaccineren.

Een werkgever mag een werknemer die weigert zich te laten vaccineren, niet sanctioneren

Vermits een werkgever zijn werknemers niet kan verplichten zich te laten vaccineren tegen het coronavirus, kan hij, als een werknemer weigert zich te laten vaccineren, deze werknemer niet bestraffen of ongunstiger behandelen. Ook kan hij niet zomaar de functie van de werknemer wijzigen of zelfs zijn arbeidsovereenkomst beëindigen omwille van niet-vaccinatie.

De functie van een werknemer is een essentieel bestanddeel van de arbeidsovereenkomst en een eenzijdige wijziging ervan door de werkgever kan beschouwd worden als een beëindiging van de arbeidsovereenkomst of impliciet ontslag.

Het is ook niet mogelijk om de arbeidsovereenkomst van de werknemer te beëindigen omwille van de weigering tot vaccinatie. Dat zou immers een discriminerend ontslag kunnen zijn op basis van de gezondheidstoestand van de werknemer of een kennelijk onredelijk ontslag.

Een werkgever mag (kandidaat-)werknemers niet vragen of ze gevaccineerd zijn

Vermits de vaccinatie tegen het coronavirus een vrije keuze van de werknemer blijft, mag een werkgever aan (kandidaat-)werknemers ook niet vragen of ze ingeënt zijn.

Dergelijke gegevens vallen immers onder het recht op privacy, dat wordt beschermd door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en in de Belgische Grondwet. Een werkgever die dit recht miskent, kan gerechtelijk worden vervolgd en veroordeeld worden tot de betaling van een schadevergoeding.

Bovendien sanctioneert het Sociaal Strafwetboek het mondeling verzamelen van informatie door de werkgever met als doel om medische gegevens over de gezondheidstoestand van de werknemer te verkrijgen om andere redenen dan voor zijn huidige vaardigheden. Tenslotte zijn medische gegevens van werknemers “gevoelige” gegevens, die door de werkgever, in uitvoering van de GDPR, niet mogen worden verwerkt, tenzij de werknemer hiermee uitdrukkelijk instemt.

Bron: https://www.sotra.be/news/covid-19-en-de-vaccinatie-van-werknemers-de-stand-van-zaken&lang=NL