Dat kinderen en jongeren iets te vertellen hebben, stellen wij op het Kinderrechtencommissariaat en onze Klachtenlijn elke dag vast. Ze zijn ervaringsdeskundige in de levens- en beleidsdomeinen die hun leven rechtstreeks sturen en vormgeven. Denk maar aan de kinderen en jongeren die (noodgedwongen) beroep doen op de jeugdhulp. Sommigen belanden van de ene op de andere dag in een jeugdhulpvoorziening die al dan niet op voldoende middelen kan rekenen en zorg draagt voor kinderrechten in hun werking. Of kinderen met een beperking. Vorig jaar kreeg de Klachtenlijn een jongen aan lijn die school liep in het buitengewoon onderwijs. Hij had les gekregen over kinderrechten. Hij belde onze Klachtenlijn want hij maakte zich zorgen over zijn toekomst. Hij heeft recht op een persoonlijk assistentie budget (PAB) en toch heeft hij het nog niet gekregen. Zijn conclusie was: ‘doordat ik geen PAB heb gekregen, zal ik geen diploma hebben’. Of nog enkele voorbeelden: kinderen zijn expert in ‘leerling-zijn’. Dagelijks brengen ze uren door op school en toch kunnen ze niet stemmen op een mogelijke toekomstige minister van onderwijs. Kinderen en jongeren willen bewegen en spelen, het is zelfs noodzakelijk voor hun gezondheid en welzijn, maar ook hier hangen hun kansen af van de prioriteiten die volwassen meenemen naar het stemhokje.
Tal van beleidsbeslissingen hebben directe impact op hun leven. Waarom mogen zij dan niet hun stem uitbrengen?
Voor het Kinderrechtencommissariaat is het duidelijk. We vinden het onrechtvaardig dat minderjarigen thuis moeten blijven bij verkiezingen. De samenleving is evenveel van hen als van volwassenen. Tal van beleidsbeslissingen hebben directe impact op hun leven. Waarom mogen zij dan niet hun stem uitbrengen?
Niet alleen het Kinderrechtencommissariaat pleit al lang voor stemrecht voor minderjarigen. Twee jaar terug zette de Vlaamse Jeugdraad een heuse campagne op rond ‘stemrecht voor jongeren’. Samen met andere organisaties pleitte de raad voor lokaal stemrecht vanaf 16 jaar. De timing van hun campagne zat goed. De Vlaamse Regering wenste immers via een ontwerp van decreet een aantal decreten te wijzigen, waaronder het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. De Commissie Binnenlands Bestuur van het Vlaams Parlement gaf gehoor aan hun pleidooi en organiseerde op 30 mei 2017 een hoorzitting over het eventueel invoeren van een stemrecht vanaf 16 jaar.
Tijdens de hoorzitting werd het Kinderrechtencommissariaat, de Vlaamse Jeugdraad en de jongerenorganisaties van politieke partijen gehoord. De meerderheid van de organisaties onderschreef het pleidooi van de Vlaamse Jeugdraad. Toch haalde het pleidooi de stemming niet. Er kwam geen lokaal stemrecht vanaf 16 jaar. De gerechtige stemleeftijd bleef 18 jaar.
Wil dit zeggen dat de strijd voor politieke participatie voor minderjarigen verloren is? Wil dit zeggen dat minderjarigen politiek buitenspel gezet kunnen worden? Neen want beleidsparticipatie reikt verder dan het stemhokje. Het staat of valt met het gehoor dat kinderen en jongeren vinden bij beleidsmakers in tal van beleidsdomeinen en beleidsniveaus. Het staat of valt met de dagelijkse alertheid voor de belangen en rechten van kinderen, want participatie aan beslissingen met directe invloed op het leven van kinderen is een recht van de 1,3 miljoen Vlaamse burgers die nu geen stem kunnen uitbrengen.
Over Caroline Vrijens
Caroline Vrijens is vanaf 1 augustus 2019 Vlaamse kinderrechtencommissaris. Ze is juriste. Ze was daarvoor actief rond integrale jeugdhulp bij het Agentschap Opgroeien, het voormalige Agentschap Jongerenwelzijn. Ze werkte ook als advocay expert bij SOS Kinderdorpen in België.